පැරිසියේ ලූවර් කෞතුකාගාරයේ, වෙඩි නොවදින වීදුරුවක් පිටුපසින් ලෝකය දෙස බලා සිනාසෙන කාන්තාවක් ඉන්නවා. ඇය තමයි මෝනාලිසා. මේ සිතුවම නිකම්ම නිකම් පින්තූරයක් නෙවෙයි; එය සියවස් ගණනාවක් පුරා කලාකරුවන්, විද්‍යාඥයින් සහ කෝටි සංඛ්‍යාත මිනිසුන්ගේ සිත් ඇද බැඳගත් අග්‍රගණ්‍ය කලා කෘතියක්! ✨
🖼️ නිර්මාණකරුවා සහ නිර්මාණය:
මේ අපූරු සිතුවම නිර්මාණය කළේ වෙන කවුරුත් නෙවෙයි, ඉතාලි ජාතික මහා ප්‍රාඥයෙකු වූ ලියනාඩෝ ඩා වින්චි. 🧠 ඔහු චිත්‍ර ශිල්පියෙක් විතරක්ම නෙවෙයි, විද්‍යාඥයෙක්, නව නිපැයුම්කරුවෙක් සහ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියෙක්. 1503 සහ 1506 අතර කාලයේදී ලියනාඩෝ මේ සිතුවම නිර්මාණය කළා කියලා සැලකෙනවා. ඔහු භාවිතා කළේ “ස්ෆුමාටෝ” (Sfumato) කියන විශේෂ තාක්ෂණයයි. හරියට දුමාරයක් වගේ වර්ණ එකිනෙකට මිශ්‍ර වෙලා යන මේ ක්‍රමය නිසා, මෝනාලිසාගේ රූපයට පුදුමාකාර ජීවමාන බවක් ලැබිලා තියෙනවා.
🤫 කවුද මේ මෝනාලිසා?
මේ ප්‍රශ්නයට අදටත් 100%ක් නිවැරදි පිළිතුරක් නෑ. නමුත් වඩාත්ම පිළිගත් මතය තමයි, ඇය ඉතාලියේ ෆ්ලොරන්ස් නුවර සිටි සේද වෙළෙන්දෙකු වූ ෆ්‍රැන්චෙස්කෝ ඩෙල් ජියොකොන්ඩෝගේ බිරිඳ “ලීසා ගෙරාර්ඩිනි” කියන එක. ඒ නිසා මේ සිතුවමට “ලා ජියොකොන්ඩා” (La Gioconda) කියලත් කියනවා. ඒත් සමහරු කියන්නේ මේ ලියනාඩෝගේ මවගේ, එහෙමත් නැත්නම් කාන්තා වේශයෙන් ඇඳි ලියනාඩෝගේම රූපයක් කියලයි! 😲
✨ ලෝකය වශී කළ අද්භූත සිනහව:
මෝනාලිසාව මෙතරම් ප්‍රසිද්ධ වෙන්න ප්‍රධානම හේතුව ඇගේ සිනහවයි. ඔබ ඇගේ දෑස් දෙස කෙලින් බැලුවොත්, ඇගේ මුවඟේ සිනහවක් නැගෙනවා වගේ පේනවා. නමුත් ඔබ ඇගේ තොල් දෙස බැලුවොත් ඒ සිනහව මැකිලා යනවා. 😮 මේකට හේතුව ලියනාඩෝගේ පුදුම දක්ෂකමයි. ඔහු මිනිස් ඇහැ ක්‍රියාකරන විදිහ සහ ආලෝකය-සෙවණැලි ගැන තිබුණු දැනුම පාවිච්චි කරලා මේ මායාව නිර්මාණය කළා. සමහරුන්ට මේක සතුටු සිනහවක්, තව කෙනෙකුට දුක්බර සිනහවක්. ඔබට පේන්නේ කොහොමද?
🧐 තවත් සැඟවුණු අබිරහස්:
ඇහි බැම සහ ඇස් පිල්ලම්: මෝනාලිසාට ඇහි බැම සහ ඇස් පිල්ලම් නැති බව ඔබ දැක තිබෙනවාද? එකල ඉහළ පැලැන්තියේ කාන්තාවන් ඒවා ඉවත් කිරීම විලාසිතාවක් වුණා කියලත්, නැත්නම් කාලයත් එක්ක වර්ණ මැකී ගියා කියලත් මත දෙකක් තියෙනවා.
ඇස් වල අකුරු: අධි තාක්ෂණික කැමරා වලින් පරීක්ෂා කළාම ඇගේ දකුණු ඇසේ ‘LV’ (ලියනාඩෝ වින්චි) අක්ෂරත්, වම් ඇසේ ‘CE’ හෝ ‘B’ වැනි අකුරුත් තියෙනවා කියලා මතයක් තියෙනවා.
පසුබිම: ඇගේ පිටුපසින් පේන භූ දර්ශනය එකිනෙකට ගැලපෙන්නේ නෑ. එය මනඃකල්පිත, සිහිනමය ලෝකයක් වගේ.
🏃♂️ ශ්‍රේෂ්ඨතම සොරකම!
1911 දී ලූවර් කෞතුකාගාරයෙන් මෝනාලිසාව සොරකම් කරනවා! 😱 මේක ලෝකය පුරා ලොකු ආන්දෝලනයක් ඇති කළා. අවුරුදු දෙකකට පස්සේ, ඉතාලි ජාතික සේවකයෙක් වූ වින්චෙන්සෝ പെరుഗියාගෙන් මේ සිතුවම නැවත සොයාගත්තා. ඔහු හිතුවේ මේක නැපෝලියන් ඉතාලියෙන් පැහැරගෙන ආපු එකක්, ඒ නිසා නැවත ඉතාලියට ගෙනියන්න ඕනෑ කියලා. මේ සොරකම නිසා, එතෙක් කලා ලෝලීන්ට පමණක් සීමා වී තිබුණු මෝනාලිසා මුළු ලෝකයේම ප්‍රසිද්ධ වුණා.
ඉතින්, මෝනාලිසා කියන්නේ තෙල් සායම් වලින් ලී ලෑල්ලක ඇඳපු චිත්‍රයක් විතරක්ම නෙවෙයි. ඒක පිටුපස ඉතිහාසය, විද්‍යාව, අබිරහස් සහ කතාන්දර ගොඩක් සැඟවිලා තියෙනවා.
ඔබ මෝනාලිසාගේ මේ අද්භූත සිනහව ගැන මොකද හිතන්නේ? ඔබ දන්න තවත් තොරතුරු තියෙනවා නම් කමෙන්ට් එකකින් අපිටත් කියන්න. 👇