කතෘ – ලලිත් කරුණාරත්න
සාගරයේ යාත්‍රා කරන නෞකා වලින් අඩක් සාගරයෙන් ඉවත් වීමට හේතු වන කාරණය ඔබ දන්නේද ? සම්පූර්ණයෙන්ම ලෝකය පුනර්ජනනීය බලයෙන් බල ශක්තිය ලබා ගන්නේ නම් එය සිදුවේ.
මෙය හොඳින් අවබෝධ කරගත් කෙන්ටකි ප්‍රාන්තය පුනර්ජනනීය බලශක්තියේ ඉදිරි ගමනක අද්දර සිටී. ඒ අතර දැවැන්ත නව දිගු කාලීන, පොම්ප කරන ලද ජල බලශක්ති ගබඩා කිරීමේ ව්‍යාපෘතියක්ද ඊට ඇතුළත් වේ. මෙහි ඇති අරුමය වන්නේ, කෙන්ටකි ප්‍රාන්තය බහුල සේ ගල් අඟුරු නිස්සාරණය කල ස්ථානයක් වීමය.
ඇමරිකාවේ කෙන්ටකි ප්‍රාන්තය දිගුකාලීන බලශක්ති ගබඩා කිරීමේ ප්‍රවණතාවේ කේන්ද්‍රස්ථානයක් බවට පත් කිරීමේ යෝජනාවක් ඇත. ඒ සමඟ ප්‍රමුඛ ජල විදුලි සමාගමක් වන “රයි ඩිවලොප්මන්ට්” [ Rye Development ] එයට ඉදිරිපත්වන විට සහ “ෆෝඩ් මෝටර් සමාගම” EV බැටරි නිෂ්පාදනය සඳහා ඉදිරිපත් වීම, පිරිසිදු තාක්‍ෂණ සිතියමට කෙන්ටකි ප්‍රාන්තයද ඇතුළත් වීමේ ප්‍රබල ඉඟියකි..
දිගු කාලීන සේ ජලය හරහා ශක්තිය ගබඩා කිරීම, ගල් අඟුරු කර්මාන්තයේ මිනී පෙට්ටියේ අවසාන ඇණය වන අතර, කෙන්ටකි ප්‍රාන්තයේ ආර්ථිකය තවමත් ගල් අඟුරු මත රඳා පවතී. කෙන්ටකි ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් ඒ ගැන සිතති. මාතෘකාවට අලුත් අයට, “ලිතියම්-අයන බැටරි තාක්‍ෂණය” යනු පැය කිහිපයක් හෝ ඊට වැඩි කෙටි කාලීන බලශක්ති ගබඩා කිරීම සඳහා ක්‍රමය වේ. ඊට සාපේක්ෂව දැනට, එක්සත් ජනපදයේ සහ වෙනත් තැන්වල එම බිලට ගැලපෙන එකම මාධ්‍යය වන්නේ පොම්ප කරන ලද ජල ගබඩා ක්‍රමය වේ.
පොම්ප කරන ලද ජල “ජල බැටරියක්” පිටුපස ඇති මූලික අදහස වන්නේ අඩු විදුලි ඉල්ලුමක් පවතින කාලවලදී ජලාශයකට ඉහළට ජලය පොම්ප කිරීම සඳහා පුනර්ජනනීය බලශක්තිය භාවිතා කිරීමයි. ඉහළ ඉල්ලුමක් පවතින කාලවලදී, විදුලිය නිපදවීම සඳහා ටර්බයින ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ජලය පහළට මුදා හරිනු ලැබේ, එබැවින් ගුරුත්වාකර්ෂණය මගින් ශක්තිය දරා ගැනීම සිදු කරයි.
පොම්ප කරන ලද ජල විදුලි පද්ධති මූලික වර්ග දෙකකින් පැමිණේ. විවෘත පද්ධති ගබඩා කරන ලද ජලය ජල මාර්ගයේ ටර්බයින වලට යවයි. සංවෘත පද්ධති එකම ජලය නැවත නැවතත් උඩ පහළ සේ භාවිතා කරයි.
මෙය කෙන්ටකි ප්‍රාන්තයේ ගිණිකොන දෙසින් පිහිටා ඇති බෙල් ප්‍රාන්තයට යන සංවෘත පද්ධතියකි. ව්‍යාපෘතිය දැනටමත් “Lewis Ridge Closed Loop Pumped Hydropower Storage” ව්‍යාපෘතිය නමින් එය සංවර්ධනය වෙමින් පවතින අතර, වසර 50ක් ක්‍රියාත්මක වීමට බලපත්‍රයක් ලබා දෙන බලපත්‍රයක් සඳහා, “ෆෙඩරල් බලශක්ති නියාමන කොමිෂන් සභාව” වෙත ලිපි ගොනු කර ඇත.
“දිගු කාලීන විදුලි ගබඩාව, විශේෂයෙන් පොම්ප කරන ලද ජල ගබඩාව, සුළඟ හමන විට සහ සූර්යයා බැබළෙන විට ජනනය වන සුළං සහ සූර්ය ශක්තිය ලබා ගත හැකි ශක්තියක් බවට පත් කරයි. මෙම විශේෂිත ව්‍යාපෘතියේ සුළඟ සහ සූර්ය බලය ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කරන බව සමාගම ද ඉඟි කරයි:
“පොම්ප කරන ලද ගබඩාව, ඉදිරියට යන අතරමැදි සූර්ය හා සුළං සම්පත් ගබඩා කිරීමේ හැකියාව ඇතුළුව, වෙනස්වන ජාලයට නම්‍යශීලී විසඳුමක් සපයයි. ලුවිස් රිජ් ව්‍යාපෘතිය ඉදිකරන විට පැය 8ක කාලයක් සඳහා මෙගාවොට් 200කට වැඩි ධාරිතාවක් ජනනය කිරීමට හැකියාව ලැබෙනු ඇත. කෙසේ වෙතත්, කෙන්ටකි හි සියලු සුළං සහ සූර්ය ශක්තිය පැමිණෙන්නේ කොහෙන්ද යන්න මෙතෙක් තීරණය කර නැත.
කෙන්ටකි හී පුනර්ජනනීය බලශක්ති ආරම්භය සහ බලශක්ති ගබඩා කිරීම සඳහා පැරණි ගල් අඟුරු බිම් නැවත සකස් කිරීමේ අදහස අලුත් එකක් නොවේ. නමුත් එය කිරීමට යම් කාලයක් ගත විය.
මේ ව්‍යාපෘතිය “කම්බර්ලන්ඩ් ගඟට” යාබදව “බ්ලැක්මොන්ට්”, “ටෙජේ”, “බෝල්කන්” සහ කෙන්ටකි හි “කැලවේ” අසල පිහිටා ඇත. ව්‍යාපෘති භූමිය සක්‍රීය ගල් අඟුරු කැණීමේ ප්‍රදේශයක පැරණි ගල් අඟුරු තීරු පතලක පිහිටා ඇත.ඇමරිකාව පුරා ගල් අඟුරු විදුලිබල පද්ධතියෙන් ඉවත් කර ඇති බැවින්, ගල් අඟුරු ප්‍රජාවන් අවිනිශ්චිත රැකියා සහ ආර්ථික අනාගතයකට මුහුණ දෙයි. “ලුවිස් රිජ්” වැනි ව්‍යාපෘති බලශක්ති ඒ ප්‍රජාව තුළ නව රැකියා සහ ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් නිර්මාණය කරයි.
සියල්ල සැලැස්මට අනුව සිදුවුවහොත්, අවසාන ප්‍රතිඵලය වනු ඇත්තේ ඩොලර් බිලියන 1කට ආසන්න ආයෝජක ඩොලර් ප්‍රාන්තයට ගලා ඒමක් වේ. කම්කරුවන් 2,000ක් සඳහා වසර 3 සිට 5 දක්වා රැකියා ලැබේ. ඉන් එකවර කඩා වැටෙන්නට ඉඩ ඉන් පසු ස්ථිර පදනමක් මත “සෘජු හා වක්‍ර පවුල් වැටුප් රැකියා දුසිම් කිහිපයක්” පමණක් පවතිනු ඇති බව සමාගම හෙළි කරයි. නමුත් එමගින් ලෝකය අපවිත්‍ර කරන කාබනීකරණය අවම කර, ඉන් ලෝකය ලස්සණ සහ නිරෝගී තැනක් වනු ඇත.